ZESTAW ĆWICZEŃ APARATU ARTYKULACYJNEGO

Przed przystąpieniem do ćwiczeń należy pamiętać, że nie wszystkie ćwiczenia stosujemy jednocześnie. Dobieramy je w zależności od rodzaju wady wymowy dziecka. Warto też pamiętać, że z dzieckiem należy ćwiczyć systematycznie, codziennie po kilka minut dostosowując liczbę ćwiczeń, ich powtórzeń, do możliwości danego dziecka.

Ćwiczenia usprawniające aparat artykulacyjny mogą stać się okazją do wspólnej zabawy rodziców z dziećmi.

Ćwiczenia warg:

  1. Wymawianie na przemian „a-o” przy maksymalnym oddaleniu od siebie wargi górnej i dolnej.
  2. Oddalanie od siebie kącików ust – wymawianie „iii”.
  3. Zbliżanie do siebie kącików ust – wymawianie „uuu”.
  4. Naprzemienne wymawianie „i – u”.
  5. Cmokanie.
  6. Parskanie / wprawianie warg w drganie/.
  7. Masaż warg zębami ( górnymi dolnej wargi i odwrotnie).
  8. Dmuchanie na płomień świecy, na watkę lub piłkę pingpongową.
  9. Układanie ust jak przy wymowie samogłosek ustnych, z wyraźną, przesadną artykulacją warg, np. w kolejności: a-i-o-u-y-e, u-a-i-o-e-y, o-a-y-i-u, e-y-i-o-a-u, u-i-y-a-o.
  10. Wymowa samogłosek w parach: a-i, a-u, i-a, u-o, o-i, u-i, a-o, e-o itp.
  11. Wysuwanie warg w „ryjek”, cofanie w „uśmiech”.
  12. Wysuwanie warg w przód, następnie przesuwanie warg w prawo, w lewo.
  13. Wysuwanie warg w przód, następnie krążenie wysuniętymi wargami.

Ćwiczenia języka:

  1. „Głaskanie podniebienia” czubkiem języka, jama ustna szeroko otwarta.
  2. Dotykanie językiem do nosa, do brody, w stronę ucha lewego i prawego.
  3. Oblizywanie dolnej i górnej wargi przy ustach szeroko otwartych / krążenie językiem/.
  4. Wysuwanie języka w przód i cofanie w głąb jamy ustnej.
  5. Kląskanie językiem.
  6. Dotykanie czubkiem języka na zmianę do górnych i dolnych zębów, przy maksymalnym otwarciu ust / żuchwa opuszczona/.
  7. Język wysunięty w kształcie grota wykonuje poziome ruchy wahadłowe od jednego do drugiego kącika ust.
  8. Rurka – wargi ściągnięte i zaokrąglone unoszą boki języka.
  9. Język lekko wysunięty opiera się na wardze dolnej i przyjmuje na przemian kształt „łopaty” i „grota”.
  10. Ruchy koliste języka w prawo i w lewo na zewnątrz jamy ustnej.
  11. Oblizywanie zębów po wewnętrznej i zewnętrznej powierzchni dziąseł pod wargami. Usta zamknięte.

Ćwiczenia usprawniające podniebienie miękkie:

  1. Wywołanie ziewania przy nisko opuszczonej szczęce dolnej.
  2. Płukanie gardła ciepłą wodą.
  3. „Chrapanie” na wdechu i wydechu.
  4. Głębokie oddychanie przez usta przy zatkanym nosie i odwrotnie.
  5. Wymawianie połączeń głosek tylnojęzykowych zwartych z samogłoskami, np. ga, go, ge, gu, gy, gi, gą, gę, ka, ko, ke, ky, ki, ku, ak, ok, ek, ik, yk, uk…
  6. Wypowiadanie sylab / jak wyżej/ i logatomów: aga, ogo, ugu, eke, yky, ygy, iki, Igi, ago, egę itp.
  7. Nabieranie powietrza nosem i zatrzymanie w jamie ustnej. Policzki nadęte. Początkowo nadymać policzki z zatkanym nosem, a następnie próbować połykać powietrze.

Ćwiczenia policzków:

  1. Nadymanie policzków – „gruby miś”.
  2. Wciąganie policzków – „chudy zajączek”.
  3. Nabieranie powietrza w usta i zatrzymanie w jamie ustnej, krążenie tym powietrzem, powolne wypuszczanie powietrza.
  4. Naprzemiennie „gruby miś” – „chudy zajączek”.
  5. Nabieranie powietrza w usta, przesuwanie powietrza z jednego policzka do drugiego na zmianę.