Doświadczenia Szkoły Podstawowej nr 1 im. Mariusza Zaruskiego w Gdańsku z realizacji projektu FERS 2021–2027
Wyobraźmy sobie szkołę, w której różnice kulturowe, językowe i społeczne nie są barierą, lecz źródłem siły, inspiracji i wzajemnego szacunku. Szkołę, która uczy nie tylko poszczególnych przedmiotów, ale przede wszystkim empatii, współpracy i uważności na drugiego człowieka. Taką wizję miała społeczność Szkoły Podstawowej nr 1 im. Mariusza Zaruskiego w Gdańsku, rozpoczynając realizację projektu „Zagraniczna mobilność edukacyjna kadry edukacji szkolnej” w ramach programu FERS 2021–2027 pod hasłem „Jak stworzyć szkołę zjednoczoną w różnorodności?”.
To nie był projekt na papierze. Był to intensywny proces przemiany, w którym nauczyciele stali się liderami zmiany. Poprzez udział w zagranicznych mobilnościach – na Cyprze, Krecie, Malcie czy we Włoszech – poszerzali swoje kompetencje językowe, poznawali inne kultury i systemy edukacyjne, czerpali z europejskiej różnorodności oraz przywozili inspiracje, które przekładali na działania w szkole. Dzięki temu nasza placówka zmieniała się nie tylko organizacyjnie, ale przede wszystkim – mentalnie i kulturowo.
Szkoła, w której chce się być
Dla nikogo nie jest tajemnicą, że poczucie bezpieczeństwa, akceptacji i radości z przebywania w danym miejscu jest kluczem do osobistego rozwoju. Właśnie dlatego jednym z celów projektu było przekształcenie szkoły z „instytucji” w miejsce, które rzeczywiście przypomina dom – przyjazne, pełne wsparcia i otwarte na różnorodność.
W ciągu półtora roku w gdańskiej Jedynce zrealizowano ok. 120 przedsięwzięć edukacyjno-wychowawczych, które znacząco wykraczały poza standardową ofertę szkoły. Były to zarówno działania dydaktyczne, wychowawcze, jak i środowiskowe, w tym liczne działania outdoorowe, odbywające się poza budynkiem szkoły, w bezpośrednim kontakcie z poznawanym środowiskiem, m.in. aktywności w parkach i lasach, a także wydarzenia integrujące społeczność, takie jak Dzień Czekolady, poznawanie kuchni różnych krajów poprzez samodzielne przygotowanie potraw w szkolnej pracowni, zabawy w Gratosferze, rajdy rowerowe, wycieczki.
Wiele z działań outdoorowych realizowało tematy proekologiczne oraz były okazją do poznawania lokalnego środowiska społecznego, „małej ojczyzny” – topografii i historii Gdańska, a także do przybliżenia postaci znanych gdańszczanek i gdańszczan – żyjących dawniej, ale także współcześnie. A Miasto nad Motławą w czasie swej ponad tysiącletniej historii zamieszkiwali i współtworzyli ludzie o różnym pochodzeniu. Ta wielokulturowość stała się mocną stroną Gdańska, jego bogactwem. Ten historyczny przykład jest niewątpliwą inspiracją dla współcześnie ten gród zamieszkujących.
Nie zabrakło też wydarzeń symbolicznych – powitania wiosny, celebrowania Dnia Chłopaka czy Dnia Kobiet – które budowały poczucie wspólnoty i przyjemne skojarzenia z życiem szkolnym. W centrum uwagi znalazło się także rozpoznawanie i praca z emocjami – zarówno u uczniów, jak i nauczycieli.
Strefa Relaksu – wspólna przestrzeń, wspólna praca
Jednym z najbardziej znaczących efektów projektu była Strefa Relaksu – przestrzeń stworzona przez uczniów i nauczycieli podczas ferii zimowych. Trudno nawet rozdzielić, komu przypisać autorstwo poszczególnych działań. Młodzież pod kierunkiem nauczycielek, wykorzystując czas ferii zimowych, zaprojektowała i wykonała murale na ścianach, zbudowała meble, w szkolnej pracowni krawieckiej uszyła poduszki.
Strefa Relaksu to nie tylko przytulne miejsce odpoczynku, ale przede wszystkim symbol partnerstwa i zaangażowania całej społeczności szkolnej. O sukcesie tego przedsięwzięcia świadczy fakt, że już pojawili się naśladowcy, którzy chcieliby stworzyć coś podobnego – bo dobre pomysły rozprzestrzeniają się szybko.
Nauczyciele przygotowani na różnorodność
Jednym z kluczowych wyzwań projektu było przygotowanie kadry pedagogicznej do pracy z uczniami z doświadczeniem migracyjnym oraz budowanie umiejętności integracyjnych. Nauczyciele, uczestnicząc w międzynarodowych kursach językowych i kulturowych, nie tylko rozwijali swoje kompetencje językowe, dydaktyczne i merytoryczne, ale również otwierali się na inne perspektywy poprzez kontakt z nauczycielami z różnych krajów oraz możliwość wymiany doświadczeń, pomysłów i poglądów edukacyjnych.
Zakończenie – ale nie koniec drogi
Teraz, gdy zakończyła się realizacja unijnego projektu, przyszedł czas podsumowań, ewaluacji, refleksji…
Jak przyznają koordynatorki ze Szkoły Podstawowej nr 1 im. Mariusza Zaruskiego w Gdańsku, Magdalena Chmielewska i Grażyna Laska, realizacja projektu była dla środowiska szkolnego iskrą mobilizującą do podjęcia dodatkowych działań edukacyjnych. Niewątpliwie świadczy o tym liczba przedsięwzięć. Było ciekawiej i różnorodnie, a przede wszystkich inspirująco – to „bagaż”, który warto ponieść dalej…
Jak głosi łacińska sentencja, Non scholae sed vitae discimus – „Nie uczymy się dla szkoły, lecz dla życia”. A to, czego nauczyliśmy się w trakcie tego projektu, pozostanie z nami na długo. Bo szkoła to nie mury – to ludzie. A ludzie, którzy potrafią uczyć się razem i od siebie nawzajem, naprawdę mogą zmieniać świat.
Patrycja Jarmuszczak
Małgorzata Biernat
Wszystkie informacje o realizacji projektu znajdują się na stronie Szkoły Podstawowej nr 1 w Gdańsku: https://tiny.pl/gsq5ht91
